Медыямагнат. Апавяданне

Ксенафонт Іванавіч прачнуўся ад таго што зазваніў яго мабільны тэлефон. На гадзінніку на сцяне было 17.30. Звычайна, ён спаў яшчэ прыкладна паўгадзіны да вячэры.

– Паламалі задавальненне, – падумаў ён і падняў мабільнік са стала.

Званіла яго пляменніца Наталля. Як звычайна на наступны дзень пасля пенсіі яна збіралася яго наведаць. І папрасіць грошай.

Не вельмі яму гэта падабалася, але за апошнія гады пра яго існаванне ўзгадвалі толькі на дзень яго нараджэння і на дзень тэлевізіёншчыка. Наталля хоць прыходзіла стабільна раз у месяц. Ён разумеў, што калі б ёй не прыходзілася плаціць крэдыт за кватэру, яна таксама б не хадзіла да яго, але выбару ў іх абодвух не было: ёй былі патрэбны грошы, яму – хоць адна жывая душа, акрамя сацыяльнага работніка. Жыццё ў аднапакаёвай кватэры, заваленай кінаапаратурай – не асалода.

Калісьці ў яго была трохпакаёвая кватэра, але пасля таго, як жонка даведалася пра яго данжуанскі спіс, яны падзялілі маёмасць і разышліся. Ёй з дзецьмі дасталася двухпакаёўка, яму – аднапакаёвая і рэчы, пераважна кінаапаратура, якую ён на чорны дзень нацягаў з работы. Цяпер жонка ўжо не лаялася, што ад гэтай апаратуры праходу няма. Бо жонкі больш не было. І дзеці яго ведаць не жадалі. Нават каханыя жанчыны адна за адной забылі пра яго існаванне. Ксенфонт Іванавіч застаўся адзін.

Наталля абяцала прыйсці праз гадзіну. І, як звычайна, прыйшла на пяць хвілін раней. Усё жыццё пляменніца была яго гонарам. Працавітая, пунктуальная, прыгожая. Нават у свае 40.

Ксенафонт Іванавіч пацалаваў пляменніцу ў шчаку, абдаўшы пахам старога цела. І стаў разліваць чай па кубачкам. Потым яшчэ хвілін дваццаць распавядаў пра тое як працуе яго страўнік, колькі лекаў ён ужо прыняў за дзень. Паказаў, як яшчэ умее прысядаць у свае 85.

Наталля ківала, часам усміхалася, піла чай з бруднаватага кубачка. Але было зразумела, што ў яе на душы нешта кіпіць і, здаецца, вось-вось разарве яе.

– А як пажывае Уладлен? – запытаўся Ксенафонт Іванавіч.

Бомба на душы пляменніцы ўзарвалася. Наталля заплакала. Потым узяла сябе ў рукі і ціха адказала:

– Памятаеш Альку, бацька якой з тых самых? Ну Альку, якая яшчэ ў дзіцячым садку, гуляла ў вайну з рускімі, калі ўсе дзеці ваявалі з немцамі? Ён сустрэў яе на танцах і закахаўся ў яе. Я казала яму, што яна не з нашага кола, што ў яго яшчэ будуць дзяўчыны, але ён слухаць не хацеў. Алька схадзіла з ім на спатканне раз ці два і кінула яго. Кажа: не жадаю мець нічога з унукам медыямагната, які зламаў жыццё майму таце. А Уладлен...

Тут Наталля зноў ціха заплакала. Крыху супакоіўшыся і абцершы слёзы працягнула кароткімі сказамі, кожны з якіх даваўся ёй моцным болем.

– Кінуўся з балкона. Пакінуў нам запіску «без Алі жыць не магу». Заўтра дзевяць дзён будзе.  Хадзіла я да Алькі. Хоць у вочы ёй зазірнуць. А Алька уехала ў Польшчу. На вучобу. Па праграме Каліноўскага. Як раз у дзень, калі мы хавалі Уладлена. Можа і не ведае, што нарабіла...

Ксенафонт Іванавіч слухаў спакойна. Ён зразумеў, што Уладлена больш няма, але ў апошнія некалькі год ён ужо жыў у нейкім унутраным свеце, і знешнія беды і радасці не прабіваліся ў гэты свет. Наталля не злавалася з яго рэакцыі. Толькі чамусьці нагадала, як Уладлен, калі яму было тры гады, спакойна ўспрыняў навіну, што дзіця, якое мела стаць яго брацікам ці сястрычкай, памерла ў маміным жывоціку... Старыя часам як малыя.

У Наталлі больш не было дзяцей. Уладлен быў для Ксенафонта Іванавіча як сын. Таму ён сам даў унуку імя як напамін пра свой ідэал – Леніна. Таму ён часта праводзіў з Уладленам вольны час і павучаў маладых бацькоў, як правільна выхоўваць сына. Бацька Уладлена і муж Наталлі Вадзім быў нейкім неперспектыўным чалаваекам. Спрабаваў Ксенафонт Іванавіч заняцца яго кар'ерай, але такія старэйшых не слухаюць. Нарэшце, кінуў Вадзім Наталлю з сынам адну, ды яшчэ і Ксенафонта Іванавіча абвінаваціў: вы лезлі ўвесь час у нашу сям'ю, усё развалілі. Не разумее тая моладзь як лепш – думаў стары медыямагнат.

Ксенафонт Іванавіч шукаў у памяці хто ж была гэта Алька. За той час, што ён працаваў на тэлебачанні – спачатку па партыйнай лініі ў савецкі час, потым намеснікам дырэктара і нарэшце генеральным дырэктарам – ён шмат з кім змагаўся. Звычайна Ксенафонт Іванавіч даводзіў дырэктывы і рэкамендацыі дзяржаўных устаноў і заснавальнікаў тэлевізійнага агенцтва да супрацоўнікаў. Тут патрэбна была дысцыпліна як у арміі.

– У нас свабода слова, – тлумачыў ён сваім падначаленым. – Не слухаешся – свабодны.

Таму часам стары тэлевізіёншчык чуў як звольненыя супрацоўнікі, крытыкуючы яго называлі яго Ксенафобам Іванычам за яго погляды на чужаземцаў. Больш яму падабалася мянушка «медыямагнат» пад якой яго ведалі яго ворагі з іншых інфармацыйных кампаній.

Як ні сорамна было яму прызнаць пляменніцы, што не памятае Альку, але цікава было даведацца хто ж гэта. Запытаўся. Наталля патлумачыла старому:

– Аля Красавіцкая. Дачка Сяргея Красавіцкага, які ў свой час шумеў у газетах з рухам «Не падмані!».

Сяргея Ксенафонт Іванавіч памятаў. Некалі яны працавалі на адным канале. Але ў Сяргея заўсёды была свая думка. Атрымаў ён ад «магната» свабоду слова. Але не спыніўся на гэтым. Звязаўся з рухам «Не падмані!», лез куды не трэба. І прыйшлося Ксенафонту Іванавічу выканаць рэкамендацыі заснавальнікаў канала: распавесці шырокай аўдыторыі тэлегледачоў пра шматлікія недахопы былога калегі. І пра жанчын, якімі Сяргей празмерна цікавіўся, і пра яго здзекі над маладымі салдатамі падчас армейскай службы. Шарахнуліся ад Сяргея яго сябры з «Не падмані». Год шукаў работу журналістам, але паўсюль дзейнічала негалоснае правіла: не браць яго. Стаў шукаць хоць якую работу – і там без поспеху. Запіў. Ну прыйдзі ён ды папрасі прабачэння ў медыямагната, той б дапамог. Але Сяргей быў з гонарам. Не прыйшоў.

Пра запой Сяргея Ксенафонт Іванавіч ведаў ад яго суседа па дачы, які працаваў у галіне культуры ў некалькіх газетах. Але Наталля ведала больш, бо размаўляла, дакладней лаялася, з былой жонкай Сяргея, калі шукала Алю. Сяргей не доўга валяўся па дварах п'яны. Саракагадовага рамантыка пацягнула на гераізм. Ён паехаў на вайну у адну з былых савецкіх рэспублік. Праз тры месяцы вярнуўся ў труне. У гэты час яго дачку выключылі з вну, не здала яна нейкія экзамены...

Але пра ўсё гэта не стала Наталля казаць свайму дзядзьку. Проста дапіла несмачны чай з бруднаватага кубачка, узяла грошы, за якімі прыходзіла, падзяквала старому і пайшла.

***
Праз пяць год Наталля разам з мужам Вадзімам, з якім яны зноў сышліся на агульнай бядзе, пад'ехалі да могілак «Пятроўшчына».

– Ідзі ты, я не магу, – глухім голасам папрасіў Вадзім жонку.

Наталля кіўнула і выйшла з машыны. Праз хвіліну яна была ля магілы сына. І адразу заўважыла дзве чырвоныя ружы на пліце помніка, пад якімі была паперка. На паперцы было напісана «Прабач. Ты быў сапраўдным.»

Аля скончыла размову па Вайберу з маці, якая ўжо пераехала да дачкі ў Польшчу па карце паляка і цяпер чакала яе з Мінска. І раптам званок у дамафон. Аля чакала новых кватарантаў, таму адчыніла ўсе дзверы без пытанняў.

– Праходзьце, калі ласка, – кіўнула яна мужчыне і жанчыне, якія ўвайшлі. І раптам пабялела ад жаху. Яна ніколі не бачыла бацьку і маці Уладлена, але пазнала іх.

– Мы бачылі тваю запіску. – сказаў Вадзім, які заўважыў, што яго жонка згубіла ўсе словы і вырашыў сам пачаць размову. – Мы прыйшлі таксама папрасіць прабачэння за тое, што Ксенафонт Іванавіч зрабіў тваёй сям'і. Мы самі вінаватыя ў смерці Ўладлена. Прабач нас і спакойна жыві ў Мінску, калі хочаш. Медыямагната, які зламаў жыццё табе і нашай сям'і, больш няма. Ён памёр год таму.

У той дзень яны шмат плакалі і размаўлялі да вечара. На развітанне Наталля і Вадзім абнялі Алю як сваю дачку і паабяцалі дапамагаць ёй, калі яна папросіць. Праз дзень Аля вярталася ў Польшчу. Наталля і Вадзім настаялі на тым, каб падвезці яе на вакзал. На вакзале Аля папрасіла іх даглядаць за магілай таты калі будзе час і дала дакладныя каардынаты на Каладзішчанскіх могілках. Наталля і Вадзім паабяцалі даглядаць і сунулі дзяўчыне шэры канверт у сумачку.

– Не трэба, – засаромілася Аля.

– Гэта не абмяркоўваецца. – строга адказала Наталля. – Мы з мужам так вырашылі.

– Нам няма для каго збіраць грошы. – дадаў з усмешкай Вадзім – А ў цябе ўсё жыццё перад табой. Вось і жыві і будзь шчаслівай. Калі будзеш у Мінску, заходзь да нас – будзем рады...

– Што я маці скажу? – разгублена разважала дзяўчына. Яна так і не здолела прызнацца маме пра сустрэчу з сям'ёй былых ворагаў.

– Што хочаш. – адказаў Вадзім і жартаўліва дадаў. – Кажы, што ў казіно выйграла.

Праз пару гадзін Наталля з Вадзімам ужо стаялі перад невысокім шэрым помнікам Сяргея  Красавіцкага. Вадзім ацэньваў, што можна тэхнічна падправіць ці падфарбаваць, а Наталля нечакана заўважыла:

– Іх прымірыла зямля...

– Ты пра што? – здзівіўся муж.

– Дзядзька мой ляжыць праз нейкія 500 метраў адсюль. Калісьці мы з табой ездзілі ў Іспанію і бачылі там помнік ахвярам грамадзянскай вайны. Там так і было напісана. І гэтых двух ворагаў таксама прымірыла зямля...

Яны моўчкі вярнуліся праз заходнюю браму, селі ў машыну і накіраваліся ў Мінск.

Крыніца малюнка: http://www.e-reading.club/bookreader.php/1029323/Moneste_-_Legendarnye_milliardery.html. Малюнак носіць ілюстратыўны характар і не мае дачынення да зместу апавядання.
Усе персанажы і падзеі апавядання выдуманы. Магчымыя супадзенні выпадковыя.

Поўны дапрацаваны цыкл апавяданняў "Гэта Беларусь, хлопча!" (PDF) Магчымы разыходжанні з тэкстам апавядання ў блогу.